Финанс баскычлары

(Мастер-класс)

Алсу ГАЛИУЛЛИНА,

Түбән Кама районының Каенлы авылының “Ромашка” балалар бакчасы тәрбиячесе

Мәктәпкәчә яшьтәге балаларны да финанс белеменә өйрәтү мөһим. Киләчәктә бала уңайлы һәм куркынычсыз яшәсен өчен, ата-аналар һәм без, тәрбиячеләр, балаларга түбәндәге сорауларны аңлатырга тиешбез: акча нәрсә ул? Мин аларны кайдан ала алам? Алар белән ничек дөрес идарә итәргә.

Бүген сезне балалар бакчасында финанс белеме буенча педагогик мастер-класста катнашырга чакырам. Без балалар бакчасына бәйле финанс белеме мәсьәләләре турында фикер алышачакбыз. Эш катлаулы, ләкин кызыклы булачак, һәм безгә разминкасыз да булмый.

Мотоцикл вакытны экономияли, ә велосипед – (акча)

Нинди хайван һәрвакыт акчалы?(дуңгыз)

Акча саклана торган учреждение (банк)

Врач та, акробат та үз эшләре өчен бүләк ала. Нинди? (хезмәт хакы).

Кешеләр финанс грамоталылыгы белән очраша торган һөнәрләрне атагыз.

Җаваплар: (бухгалтер, кассир, сатучы, аудитор һ. б.)

Бакчадагы балаларны без нинди һөнәрләр белән таныштыра алабыз? (җавап)

Разминка нәтиҗәсе: без юкка гына разминкадан башламадык, чөнки сез бу разминканы үз эшегездә куллана аласыз, тик сүзләр урынына һөнәрегезне сурәтләгән рәсемнәрне генә кулланыгыз.

Хөрмәтле коллегалар! Ә мастер-классның төп өлешендә сезне балалар бакчасында финанс грамоталылыгы турындагы күзаллауларны киңәйтергә мөмкинлек бирә торган уеннар белән таныштырачакбыз, аларны балалар белән оештырылган шөгыльләрдә дә, хезмәттәшләребез, әти-әниләребез белән дә кулланырга мөмкин.

Хөрмәтле коллегалар, без таблицалар белән эшләячәкбез. Сезнең таблицаларда номерлар астында биремнәр бар. 1 нче биремне ачыгыз.

Бирем «Җөмләне дәвам ит» дип атала. Дөрес җавап сайлап  нигезләгез.

1 нче таблица: әгәр ата-ана балага акчаның нәрсә икәнен һәм аны ни өчен эшләргә һәм җыярга кирәклеген вакытында аңлатмаса,  …

а) ул бу темага үз фикерен формалаштырачак. Дүрт яшьтән соң, кагыйдә буларак, баланың гаилә финансларына мөнәсәбәтен үзгәртү бик катлаулы.

б) бу рәнҗү, үзсүзлелек, ата-аналарның ышанмаучанлыгын тудырырга мөмкин.

в) бу формалашып килүче дөньяга караш һәм чынбарлыкны кабул итүгә йогынты ясаячак. Еш кына мондый вәзгыятькә эләккән балаларның үз-үзләрен бәяләү кими.

2 нче таблица: еш кына ата-аналар үзләренең тыгыз графигы аркасында балага җитәрлек вакыт бирә алмый һәм кыйммәтле уенчыклар белән сатып ала. Әгәр дә алар уенчыкны сатып ала алмасалар, балалар үзләренең күз яшьләре һәм истерикалары белән ирешә. Ата-аналар …

а) балага каты итеп “Юк!” — ди. Әмма баш тартуның сәбәбен тыныч кына аңлату яхшырак.

б) артык чыгымнар гаилә бюджетына сукса да, баланың үтенечләрен һәм таләпләрен канәгатьләндерә.

1 нче таблица: әгәр бала берәр нәрсә сатып алу үтенеченә ачуланып җавап бирсә, ул чакта …

а) Сезгә балага мондый әйберне сатып алырга рөхсәт итә алмавыгызны аңлатырга кирәк, чөнки бу сезнең өчен бик кыйммәт.

б) килешегез һәм бу әйберне сатып алыгыз.

в) балага башка вариант табарга булышып карагыз, мәсәлән: моны Яңа ел бүләге сыйфатында сорарга.

2 нче Таблица. Ни өчен олылар балаларны гаилә бюджетын планлаштыруга теләмичә генә җәлеп итә?

а) балалар әле акча эшләми, шуңа күрә аларга әти-әниләренең акчаларын нәрсәгә сарыф итәргә икәнен хәл итәргә иртәрәк әле.

б) алар керемнәрнең һәм чыгымнарның барлык өлешләрен дә белмиләр, һәм аларга моны аңлату өчен күп вакыт кирәк.

в) без аларның нәрсә тәкъдим итә алуларын беләбез һәм аларның теләкләрен исәпкә алабыз.

1 нче бирем буенча нәтиҗәдә сезнең җавапларда гаиләдә финанс белеме проблемасының мөһимлеген белдек. Күп кенә ата — аналар мәктәпкәчә яшьтәге баланы акчага дөрес мөнәсәбәткә өйрәтергә кирәк булган яшь түгел, дип саный. Ә тагын күпләр үз балаларының истерикасын күтәрә алмый һәм соңгы акчаларын акча янчыкларында уенчыклар сатып алуга сарыф итә. Безнең бурыч-ата-аналарга проблеманың асылын җиткерү һәм килеп туган хәлдән ничек дөрес чыгарга икәнен өйрәтү.

Кадерле коллегалар! «Әкиятләрдә икътисад» дип аталган чираттагы бирем безгә әкият геройлары аша балаларга алмашу, дөрес сатып алу, һөнәр һ. б. турында күзаллау бирә алуыбызны күрергә мөмкинлек бирәчәк.

1. Нинди әкияттә герой-төзүченең осталыгы аның һәм дусларының гомерен саклап калган? («Өч дуңгыз баласы»).
2. Әкият геройларыннан кайсысы берничә һөнәрне берләштергән: урам себерүче, тегермәнче, икмәк пешерүче? («Башак»)
3. Кайсы әкияттә реклама төп герой белән усал шаярту булды? («Карт сыерны ничек саткан»)
4. Кайсы әкияттә оста алмашу төп геройның баюына китергән? («Уклаулы төлке»)
5. Хезмәтне рациональ бүлү нәтиҗәсендә нинди әкият персонажлары бергә яшәүдән откан? («Теремкәй»)
6. Кайсы әкияттә авыл хуҗалыгының төп законнарын белү табыш алырга ярдәм иткән? («Карт һәм Аю»)
7. Кызларның өй эшләрен алып бару осталыгы нинди әкиятләрдә табыш алырга ярдәм иткән («Морозко», «кечкенә Ховрошечка»).

2 нче бирем буенча нәтиҗә ясарга була: балаларны матур әдәбият белән таныштырып, без шул рәвешле балаларны финанс белеме белән таныштырабыз.

Хөрмәтле коллегалар, продуктны сатудан табыш алу өчен, ул реклама белән сатылырга тиеш. Сез, әлбәттә, рекламаның ни өчен кирәклеген аңладыгыз? (җаваплар: иң яхшы товарны сатып алырга ярдәм итә, арзанлы товарны кайда сатып алып була икәнен белергә ярдәм итә һ.б.)

Сез рекламаның нинди төрләрен беләсез? (Газеталарда белдерүләр, буклетлар, телереклама, радиода радиореклама һ. б.) Хәзер сезгә үзегезне реклама агенты ролендә сынап карау мөмкинлеге булачак. Мин сезгә «Реклама агенты» биремен тәкъдим итәм. Игътибар, бирем.

Сөт комбинаты үз продукциясенең ассортиментын киңәйтергә булды. Май чабу атнасына алар сөт продукциясенең яңа сортларын чыгара башларга планлаштыралар. Сезгә продуктны сайлау ысулын табарга тәкъдим итәбез, ягъни реклама ясарга. Сезнең өстәлләрдә чиста кәгазь бите, карандашлар, клей, рекламаларга кирәкле товарның рәсем бар. Сезгә текстны уйлап табу һәм рәсемне товарга ябыштыру һәм аны тәкъдим итү өчен 5 минут вакыт бирелә.

3 нче бирем буенча нәтиҗә:

Реклама белән уен моментын куллану балаларга мәгълүматны визуаль кабул итәргә һәм аны ачык итеп күрсәтергә мөмкинлек бирә.

Киләсе бирем-икътисади кроссворд. Аны чишүгә 5 минут бирелә. Кроссвордны чишү безгә балаларга өйрәткән финанс төшенчәләрен ныгытырга мөмкинлек бирәчәк.

1. Бер кешенеке яки бер төркем кешенеке булган нәрсә ничек атала? (Милек)
2. Планлы идарә. (Икътисад)
3. Нәрсә дә булса сатып алырга, сатарга, алмаштырырга теләгән кешеләр арасындагы сөйләшү ничек атала? (Килешү)
4. Әгәр аны сатарга яки алыштырырга теләсәләр, милек нәрсәгә әверелә? (товар)
5. Сатып алу өчен кулланыла торган кыйммәтле кәгазьләр ничек атала? (Акча)
6. Товар сатучы кешенең исеме ничек? (Сатучы)
7. Акчасыз товарлар алмашу. (Бартер)

Бүген без сезне берничә уен белән таныштырдык, аларны балаларга финанс грамоталылыгы серләерн чишкәндә куллана аласыз. Без тәкъдим иткән һәр биремне теләсә нинди белем бирү эшчәнлегендә планлаштырып кулланырга мөмкин. Балаларны икътисадка җәлеп итү проблемасын хәл итү аны тормышка әзерләүнең, җәмгыятьтә социаль адаптацияләүнең нәтиҗәле ысулы, балачактан ук булачак гаилә образын формалаштыручы чара.