Дустың булмаса – эзлә, тапсаң – югалтма!
№ 135
(Татар теле. IV сыйныф. Рус төркеме)
Лилия ХӨСӘЕНОВА,
Ютазы районының Урыссу бистәсендәге 2 нче урта мәктәпнең татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Максат:
коммуникатив:
– чын дус һәм дуслык турында фикерләрне төзек итеп әйтергә өйрәнү;
– Чулпан белән Гөлшатның чын дус булуын раслау;
– мәкаль һәм әйтемнәрне сөйләмдә дөрес куллану;
белем һәм күнекмәләрне камилләштерү:
– укучыларның эзлекле фикерләү сәләтен үстерү;
– укучыларны татарча актив аралашуга тарту;
тәрбияви максат:
– укучыларда дуслык хисләрен ныгыту;
– бер-береңә карата ихтирамлы, игътибарлы булырга өндәү.
Укучы өчен:
– дустың турында сөйли, төрле ситуацияләр буенча уенга чакыра, чын дуска хас сыйфатлары турында әйтә белү.
Җиһазлау: проектор, экран, карточкалар.
Дәрес барышы:
|
Дәрес этабы
|
Укытучы эшчәнлеге
|
Укучылар эшчәнлеге |
Универсаль уку эшчәнлекләре (УУЭ) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Мотивлаштыру-ориентлашу (Актуальләштерү)
II. Уку мәсьәләсен кую
|
Уңай психологик халәт тудыру
– Хәерле көн, укучылар! – Кәефләрегез ничек?
– Рәхмәт, укучылар. Күрәм, сез дәрескә әзер. Җилкәдәш дусларыгызга елмаегыз һәм исәнләшегез – Балалар, әйдәгез, без сезнең белән уйнап алыйк әле. Тактага карыйбыз, бергәләшеп кроссвордны чишәбез. Мин сезгә төрле сораулар бирермен, ә сез сорауларга җавап әйтерсез (Слайдлар ярдәмендә кроссворд чишелә)
– Укучылар, вертикаль багана буенча нинди сүз килеп чыкты? – Димәк, без бүген сезнең белән нәрсә турында сөйләшербез? |
Укучылар укытучыны сәламли.
– Хәерле көн, укытучы апа!
– Менә дигән! (Күрсәтәләр)
– Дуслык
– Дуслык, дуслар турында
|
Коммуникатив: сөйләмне үз фикереңне төгәл әйтү өчен файдалана белү.
Шәхес эшчәнлеге: мәгънәви эшчәнлек – танып-белү кызыксынучанлыгын үстерү
Шәхес эшчәнлеге: мәгънәви эшчәнлек – танып-белү кызыксынучанлыгын үстерү
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Теманы китереп чыгару
|
– Безнең бүгенге дәресебезнең темасы – «Дустың булмаса – эзлә, тапсаң – югалтма» | Дәрес темасы слайдка чыга
|
Шәхес эшчәнлеге: мәгънәви эшчәнлек – танып-белү кызыксынучанлыгын үстерү
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дәрес максатын әйттерү | – Димәк, укучылар, без сезнең белән дәрестә нишлибез? | – Дуслар турында сөйләшәбез, дуслар турында хикәяләрне искә төшерәбез, дусларга хас сыйфатларны әйтәбез
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| III. Беренчел ныгыту
Дәрес максатына адымлап ирешү
|
Ситуатив күнегүләр:
1. Как скажешь о том что: – у тебя есть друг; – вы вместе ходите в танцевальный кружок; – ваш друг хорошо учится; – он очень внимательный; – вы помогаете друг другу 2. Спроси у друга. Парларда эшләү – Есть ли у него друг?
– Как зовут друга?
– Где они подружились?
– Где он живет?
– Что они вместе делают? |
– Минем дустым бар
– Без бергә бию түгәрәгенә йөрибез – Минем дустым яхшы укый – Ул игътибарлы – Без бер-беребезгә ярдәм итәбез
– Синең дустың бармы? – Әйе, минем дустым бар – Аның исеме ничек? – Аның исеме – Марат – Сез кайда дуслаштыгыз? – Без лагерьда дуслаштык – Ул кайда яши? –Ул авылда яши – Сез бергә нишлисез? – Без бергә уйныйбыз, чанада, чаңгыда шуабыз |
Танып белү: гомум уку эшчәнлеге – үз фикереңне язма һәм сөйләмә рәвештә әйтә белү.
Шәхес эшчәнлеге: мәгънәви эшчәнлек – танып-белү кы- зыксынучанлыгын үстерү. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Укылган текстларны искә төшерү | – Укучылар, без сезнең белән дуслар турында нинди хикәяләр укыдык?
– Дөрес. Тактага карыйк. «Сылтау» хикәсендә төп герой кем? «Алмалар» хикәясендә, «Шыгырдавыклы башмаклар»да? – Искә төшерик әле, кайсы хикәяләр чын дуслар турында?
– Ни өчен шулай дип уйлыйсыз?
– Кызларның юмарт икәнен кайда күрәбез?
– Димәк ,чын дус юмарт булырга тиеш? – Укучылар, чын дус тагын нинди булырга тиеш? Плейсмэт консенсус структурасы Геройларга характеристика
– «Алмалар» һәм «Шыгырдавыклы башмаклар» хикәяләрендә бер-берсенә игътибарлы, ярдәмчел, дус кызлар турында язылган. Без дә алардан үрнәк алыйк – Укучылар, дуслык турында мәкальләр дә бар. Өстәлдәге 2 нче номерлы карточкаларыгызны алыгыз. Анда мәкальләр бирелгән, ләкин тулысы белән түгел. Сезгә мәкальләрнең ахырын эзләп табарга һәм укырга кирәк – Йөз сум акчаң булганчы … – Дустың булмаса эзлә, … – Дуслык – зур … – Дуслык авырлык… – Дустың үзеңнән … – Ә рус телендә дуслык турында нинди мәкальләр бар?
|
— «Сылтау», «Алмалар», «Шыгырдавыклы башмаклар»ны укыдык
– Кыз, Чулпан, Гөлшат
– «Алмалар» һәм «Шыгырдавыклы башмаклар» – Чөнки Чулпан да, Гөлшат та «Сылтау»дагы кыз кебек саран түгел, юмарт, игътибарлы кызлар – Чулпан хуш исле тәмле алманы сыйныфташлары белән бүлеште. Ә Гөлшат дусты Ләләгә үзенең яраткан башмакларын бүләк итте
– Әйе – Яхшы, тәрбияле, игътибарлы, эшчән, ярдәмчел, юмарт
Төркемнәрдә геройларга характеристика бирәләр
йөз дустың булсын тапкач сакла байлык та беленә яхшы булсын – – Нет друга – ищи, нашёл – береги – – Без беды друга не узнаешь – Старый друг лучше новых двух – – Дружба – великая сила |
Коммуникатив: сөйләмне үз фикереңне төгәл әйтү өчен файдалана белү
Танып белү: гомум уку эшчәнлеге – үз фикереңне язма һәм сөйләмә рәвештә әйтә белү Шәхес эшчәнлеге: мәгънәви эшчәнлек – танып-белү кызыксынучанлыгын үстерү
Предметара эшчәнлек: рус теле белән чагыштыру |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физминут | – Укучылар, барыбыз да бастык, урындыкларны этеп куйдык
– Мин сезгә сыйфатлар әйтәм, әгәр алар чын дуска туры килсәләр – утырасыз, туры килмәсәләр – кулларыгызны күтәреп сузыласыз – Гадел, саран, яхшы, ярдәмчел, тәрбиясез, юмарт, ялкау, тәрбияле, эшчән, начар, игътибарлы, игътибарсыз |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| IV. Белемнәрне иҗади куллану
(проект эшләү) |
– Укучылар, өстәлдәге 3 нче санлы карточкаларыгызны алыгыз. Карточкалар эчендә рәсемнәр, җөмләләр бар. Өстәлдә ак бит, җилем бар.
Шушы рәсемнәргә карап, дусларыгыз турында языгыз 1 нче төркем. Чын дуска хас булган сыйфатларны әйтергә тиеш 2 нче төркем. Дустың белән бергә ничек вакыт үткәрәсез? (5 – 10 мин. вакыт)
|
Укучылар төркемнәрдә проект яза.
Һәр төркем проект эшләрен яклый |
Коммуникатив: сөйләмне үз фикереңне төгәл әйтү өчен файдалана белү
Танып-белү: фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади эзләнү
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| V. Йомгаклау, рефлексия | – Шулай итеп, укучылар, өйрәнгәннәрдән чыгып, нәтиҗә ясыйбыз. Без бүген кемнәр турында сөйләштек?
– Чын дус нинди була?
– Бик дөрес әйтәсез, укучылар! Чын дус иптәшен бервакытта да бәладә калдырмый, авырлык килгәндә һәрвакыт ярдәм итә. Без укыган хикәяләр дә моңа үрнәк! Сез дә дуслыкның кадерен белегез, дусларыгызны рәнҗетмәгез! Дусны табуы җиңел, саклавы авыр – Укучылар без максатыбызга ирештекме?
|
– Дуслар турында – Ярдәмчел,игътибарлы; -юмарт,гадел,әдәпле; -акыллы,тырыш булсын
– Әйе, дуслар турында сөйләштек, дуслар турындагы хикәяләрне искә төшердек, дусларга хас сыйфатларны әйттек
|
Шәхес эшчәнлеге: дусларга карата хөрмәт хисе булдыру | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| VI. Үзбәя
VII. Өй эше
|
– Укучылар, өстәлдә үзбәя бите бар. Бүгенге дәрестә ничек катнашуыгызгы, теманы ничек аңлавыгызга карап билге куегыз
– Кемнәр яшел төскә «плюс» куйдылар 1 нче төр өй эшен языгыз, кем сарыга – 2 нче төр, кызылга – 3 төр Яшел. Дустыгыз турында хикәя төзеп сөйләргә өйрәнергә Сары. «Минем дустым» темасына диалог төзергә Кызыл. Төшеп калган репликаларны куеп, диалог төзергә – Сау булыгыз. Дәрестә актив катнашуыгыз өчен рәхмәт. Бәяләү битен җыеп бирегез |
Дәрестә үз эшчәнлекләренә бәя бирәләр
Өй эшен көндәлеккә язалар |
Регулятив: эшчәнлекнең дөрес үтәлешенә бәя бирә белү
Регулятив эшчәнлек: укытучы бәяләвен уңай кабул итү, үзэшчәнлекне планлаштыру, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
