«Хикәяләр сумкасы» технологиясе
(Тәрбиячеләр һәм ата–аналар өчен мастер—класс)
Гүзәлия ГАЛИУЛЛИНА,
Казандагы
369 нчы балалар бакчасы
тәрбиячесе
Максат. Мәктәпкәчә яшьтәге балалар инновацион сөйләм үсеш технологиясен кертү һәм үзләштерү.
Чараның барышы.
«Хикәяләр сумкасы» технологиясе нәрсә ул? Укырга кызыксыну уятучы «Хикәяләр сумкасы» методының төп идеясы – балада ата–аналар яки тәрбиячеләрнең кычкырып укуын тыңлау аша тәм табу. Олылар балалар китапларыннан хикәяләрне укуны уенчыклар, аудиолар белән “уйнап” күрсәтеп тормышка ашыралар.
Технологиянең максаты – гомуми белем бирү максатлары һәм бурычлары кысаларында китапларга комплекслы караш, китаптан тәм табуны арттыру һәм бергәләп уку. Бу технология балалар бакчасында уңышлы кулланыла ала. Чөнки бу чорда булачак китап укучылар тәрбияләнә. Мәктәпкәчә яшьтә китаплар белән кызыксыну үстерү турыдан-туры зур тормышта уку теләге белән бәйле.
«Хикәяләр сумкасы» технологиясенең бурычлары:
– яхшы китаплар уку;
– күзаллауны киңәйтү;
– лексиканы баету;
– сәнгать әсәрләренең мәгънәсен аңлап уку һәм фикер алышу күнекмәләрен үстерү;
– социаль күнекмәләрне үстерү;
- китапларга кызыксыну уяту.
Нәрсә ул хикәя сумкасы? Бу торган чын картиналар сумкасы, чемодан яки матур тартма булырга мөмкин. Аннан компонентлар сайлана: югары сыйфатлы иллюстрацияләнгән балалар китабы, йомшак уенчыклар, төрле темага фәнни-популяр китаплар, маскалар, аудио кассета яки CD, тел көрмәкәндергечләр. Реквизитлар китапны тормышка ашыралар, төп геройларны өйрәнергә булышалар, укуны аңлауны үстерәләр. Хикәяләр тутырылган сумка китапның төп геройларын күрсәтә, реквизитлар көндәлек әйберләр, көнкүреш әйберләре яки әйләнә-тирә мохит әйберләре булырга мөмкин. Фәнни-популяр китап фантастика темасына иярә һәм аны фәнни-тәрбия фактлары белән тулыландыра. CD – фантастик китап текстын язу. Балалар китапны берничә тапкыр тыңлый ала. Кабат тыңлау һәм әйтү сөйләм телен аңлау һәм хикәя сөйләү күнекмәләрен үстерә. Уеннар уйдырма китап эчтәлеге белән дә бәйләнгән. Сөйләм үстерү уеннары яңа күнекмәләрне үстереп, сүз байлыгын киңәйтеп кенә калмый, күңелне дә күтәрә.
Үзегезнең хикәя сумкасын ясау өчен адымнар.
Әзерлек этабы.
- Балалар өчен әсәр сайлау.
Китап сайлау критерийлары:
– балалар яшенә туры килгән китап;
- югары сыйфатлы иллюстрацияләр бар.
- материаллар җыелмасы өчен сумка (чемодан) әзерләнгән.
- комплект өчен калган компонентлар сайланган.
- Әдәби уеннар эшләнгән.
- “Өлкәннәр өчен чит таблицалар” эшләнә.
Реклама этабы.
Бу этапта “хикәяләр” турында киләчәк вакыйгалар карала.
Төп этап.
- Сәнгать әсәре белән эшләү (уку, эчтәлек турында сораулар, иллюстрацияләр карау).
- Фәнни-популяр киталар белән эшләү (балаларга иллюстрацияләрдәге тәэсирләре белән уртаклашырга тәкъдим итегез; ошаган фактларны искә төшерегез, мәсәлән, хайваннар турында; балалар белергә теләгән сораулар исемлеген төзегез)
- Аудиокитап белән эшләү (рәсем ясаганда һәм буяганда тыңлау)
Соңгы этап.
Сезгә әкиятләргә нигезләнеп хикәяләр сумкасы җыя башларга тәкъдим итәм. Җиңелрәк булсын өчен, хикәяләр сумкасы компонентлары турында ярдәмлек бирәм. Төп шарт: барлык уеннар әсәр белән бәйле булырга тиеш.
Әйдәгез, “Теремкәй” әкиятенә нәрсә кирәклеген сайлыйк (таратма материаллар белән эшлиләр)
“Хикәяләр сумкасы» өчен компонентлар:
- Матур итеп бизәлгән капчык, чемодан яки тартма.
- Югары сыйфатлы иллюстрацияләр белән әкият.
- Тизәйткечләр.
- Аудио әкият (CD).
- Мультфильм (DVD).
- Персонажлар турында табышмаклар.
- Маскалар, йомшак уенчыклар
- Кирәкле яшелчәләр һәм җиләк-җимешләр.
- Шнурлар, трафаретлар
- Карандашлар
- Әкият нигезендә буягычлар.
- Өстәл уеннары: домино, лото.
- Фәнни һәм тәрбия энциклопедиясе.
- Рәсемнәрдән коллаж ясау.
- “Хикәяне тәмамла” уены – сезгә әсәрнең дәвамын язарга кирәк (ата-аналар белән өй эше кебек.)
- “Крокодил” уены – әсәр персонажларын сурәтләү өчен мимика һәм пантомимо кулланыгыз.
- “Мәкаль табыгыз” – мәкальне сайлау һәм ни өчен сайланганын аңлату, артык мәкалне табу.
- “Сүзләр тарихы” уены – яңа сүзләрне аңлатып лексиканы баету өстендә эш (мәсәлән, кыргый чәчәк).
- Әкият нигезендә сюжетлы-рольле уеннар.
- Викториналар.