Ю.Ермолаевның «Ике пирожный» хикәясе

06.04.2017 Средняя школа

(Татар теле. V сыйныф)

Гөлнара ХӘЙРУЛЛИНА,

Яшел Үзәндәге10 нчы гимназиянең I квалификация категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Максат. Ю.Ермолаевның «Ике пирожный» әсәрендәге лексик-грамматик күнекмәләрне ныгыту, балаларны татарча үз фикерләрен әйтә белергә, геройларга характеристика бирергә өйрәтү. Укучыларда татар телен өйрәнүгә кызыксыну тудыру; тормышта рус телле балаларның татарча сөйләшә белүенә ирешү; укучыларның логик фикерләү сәләтен үстерү өчен шартлар тудыру, кызыксынучанлык, коллективта эшли белергә өйрәтү. Балаларга мөстәкыйль рәвештә максат куеп, нәтиҗәгә килергә ярдәм итү. Укучыларны яшәргә өйрәтү, әти-әнигә булышырга, аларны хөрмәт итергә; укучылар арасында үзара ярдәмчел мөнәсәбәт тәрбияләү.

Бурычлар. Укучыларның иҗади фикерләү сәләтен, аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен формалаштыруга йогынты ясау.

УУГ

Регулятив:

– укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү;

– кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу.

Танып белү:

– тиешле мәгълүматны табу, билгеләү;

– үз фикерләрен дәлилли белү; нәтиҗә ясау.

Коммуникатив:

– хезмәттәшлектә башкаларның фикерләрен исәптә тоту һәм карашыңны яклый белү;

– бердәм эшчәнлектә уртак нәтиҗәгә килү.

Шәхси:

– үзара аралашу культурасы тәрбияләү;

– үз фикерләрен дәлилли белергә өйрәтү.

Җиһазлау: ноутбук, экран, проектор, карточкалар, презентация, колонкалар; дәреслек (Хәйдәрова Р.З., Әхмәтҗанова Г.М. Татар теле. 5 нче сыйныф. – Казан: «Татармультфильм» нәшрияты, 2014.

Методлар: белемнәрне системалаштыру, анализ, проблемалы укыту.

Алымнар: карточка белән эшләү, дәрес картасы белән эшләү, дәреслек белән эшләү, укытучы сөйләме, сорау-җавап әңгәмәсе, рефлексия, критик фикер йөртү.

Форма: төркемнәрдә һәм парларда эш.

Дәрес тибы: белемнәрне системалаштыру.

Предметара бәйләнеш: татар әдәбияты, рус теле, рус әдәбияты, музыка.

Дәрес барышы

I. Оештыру өлеше

Исәнләшү.

Укытучы. Исәнмесез, укучылар! Кәефләрегез ничек? Утырыгыз. (Дежур укучы белән әңгәмә.)

II. Актуальләштерү

Укытучы. Балалар, һәр биремнән соң мин сезгә шушы эмблемаларны өләшермен, дәрес ахырында без аларны санарбыз һәм үзебезгә билге куярбыз. Менә бу тактада ничә эмблема өчен нинди билге куелачагын күрә аласыз.

Сорау-җавап әңгәмәсе

– Балалар, мин сезгә хәзер бер җыр тәкъдим итәм, ә сез бу җырның нәрсә турында икәнлеген уйлап әйтерсез. (Әниләр турында җыр яңгырый.)

– Әйе, дөрес, бу җыр әниләр турында, әниләргә булышу турында.

– Балалар, ә сез әниләргә булышасызмы?

(Диалоглар төзибез.)

– Син әниеңгә булышасыңмы?

– Әйе, мин әнигә булышам.

– Син әнигә ничек булышасың?

– Мин савыт-саба юам…

III. Яңа белем һәм күнекмәләр бирү

Проблема кую.

– Без бүген нинди темага сөйләшербез икән?

– Әйе, дөрес, әниләргә булышу турында сөйләшәбез.

61 нче битне ачыгыз. Без үткән дәрестә Ю.Ермолаевның нинди әсәрен укыдык?

– «Ике пирожный» хикәясен.

– Әйдәгез, шул әсәрне искә төшереп, без сорауларга җавап бирәбез.

Сорауларга җавап бирү. (63 нче бит, 10 нчы күнегү).

– Балалар, әйдәгез, хикәягә план төзибез. Экранга карагыз әле. Бу план дөресме? Планны дөрес итеп төзибез.

1. Күнегүдәге сүзләрне кулланып, күп нокталар урынына сүзләр куеп укырга кирәк.

(Һәр төркемнән беренче номерлы укучылар, басып, җөмләләрне чираттан укыйлар.)

… бүлмәгә керде.
Олы кызы Наташа … укый.
Оля рәсем …
Оля … юды.
Африкада … итәм.
Мин ике пирожный …
Оля барлык савыт-сабаны…
Бер генә бит укыйм да …
Берсен үзем өчен, икенчесе …
Африка бик ерак бит, шуңа күрә кремлы пирожный …

Сүзләр: юды, әниләре, китап, синең өчен, ясый, савыт-саба, булышам, сәяхәт, бозыла, ашадым.

Тикшерү. Экранда җаваплар.

• Әниләре бүлмәгә керде.

• Олы кызы Наташа китап укый.

• Оля рәсем ясый.

• Оля савыт-саба юды.

• Африкада сәяхәт итәм.

• Мин ике пирожный ашадым.

• Оля барлык савыт-сабаны …

• Бер генә бит укыйм да булышам.

• Берсен үзем өчен, икенчесе синең өчен.

• Африка бик ерак бит, шуңа күрә кремлы пирожный бозыла.

2. – Ә хәзер, балалар, экранга карыйк әле. (Ике кыз рәсеме бирелгән: берсе китап укый, икенчесе пальмалар астында ята.)

– 1 нче рәсемдә кем ясалган? (Оля )

– 2 нче рәсемдә кем ясалган? (Наташа)

– Кызларга характеристика бирегез әле. Тактага карагыз. Бу сүзләр арасынннан кирәкле сүзне сайлап алып, тактага ябыштырасыз. (Һәр укучы берәр сүз сайлый.)

Эшчән, ялкау, ярдәмчел, тырыш, әнигә булыша, рәсем ясый, китап укый, савыт-саба юа, Африкада сәяфәт итә, уңган, акыллы, тәрбияле, әнигә булышмый.

2. Язма эш

– Балалар, сезнең алдыгызда карточкалар ята. Анда җөмләләр бирелгән. Әйдәгез, дөрес җөмләләр төзибез. Давайте правильно составим предложения. Кем тизрәк төзеп бетерер икән?

1) бүлмәгә, керде, дә, Әниләре, кызларны, үзенә, ярдәм итәргә, чакырды.

Әниләре бүлмәгә керде дә кызларны үзенә ярдәм итәргә чакырды.

2) китап, Олы кызы, иде, укый.

Олы кызы китап укый иде.

3) Оля, кече, кызы, ясый иде, рәсем.

Кече кызы Оля рәсем ясый иде.

Физкультминут (видеоязма буенча күнегүләр ясау)

IV. Белем һәм күнекмәләрне ныгыту

1. Укытучы. Без сезнең белән IX сыйныфта бердәм дәүләт тестларын бирәчәкбез. Шуңа әзерлек буларак берничә бирем эшләп карыйк әле. Экранга карагыз.Ике раслауның кайсысы дөрес?

1. Наташа китап укый. Оля китап укый.

2. Әниләре кызлардан ярдәм сорады. Әниләре малайлардан ярдәм сорады.

3. Наташа ике пирожный ашады. Оля ике пирожный ашады.

4. Наташа савыт-саба юа. Оля савыт-саба юа.

2. Бирем. Карточкаларда эшләү.

Определите, какие утверждения соответствуют содержанию текста:

(А – дөрес), какие не соответствуют (Ә – дөрес түгел)

1. Әниләре ярдәм итәргә чакырды.