Антонимнар

(3 нче сыйныфтагы рус төркемендә  татар теле дәресе)

Алия ЗИЯТДИНОВА,

Яшел Үзәндәге 18 нче күппрофильле лицейның

татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Максат:

1. Белем бирү максаты: антонимнарны сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләрен булдыру.
2. Фикер сәләтен үстерү максаты: сүзләргә антонимнар табарга өйрәтү, тексттан антонимнар таба белү, аларны сөйләмдә кулана белү. Күнегүләр ярдәмендә белемнәрне камилләштерү, дөрес җөмләләр төзү күнекмәләрен булдыру. Укучыларның логик фикерләү сәләтен, мөстәкыйльлекләрен, иҗади активлыкларын һәм танып-белүне үстерүгә ярдәм итү.

3.Тәрбияви максат: укучыларны әдәплелеккә, тәрбияле, игътибарлы булырга өйрәтү, аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен формалаштыру.

Планлаштырылган нәтиҗәләр:

Ме т а п р е д м е т- антонимик парларны таба белү, сөйләмдә дөрес куллану

Регулятив универсаль уку гамәлләре:

–укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү; анализлый  белү; уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү.

Танып белү универсаль уку гамәлләре:

–уку максатын мөстәкыйль билгеләү; тиешле мәгълүматны табу, билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик эзлеклелеккә салу; объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне  билгеләү, чагыштырып  нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен формалаштыру.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:

– фикерне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару.

Җиһазлау: компьютер, проектор, экран, тема буенча мультимедиа презентация, кагыйдәләр, схемалар, карточкалар, рәсемнәр, татар теле дәреслеге.

Дәреслек: Татар теле = Татарский язык: рус телендә башл.гомуми белем бирү мәкт. 3 нче сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен): 2 кисәктә. 1 кисәк / Р.З.Хайдарова, Г.М.Ахметзянова, Л.А.Гиниятуллина]. – Казан: Татармультфильм., 2013.

Метод: өлешчә эзләнү.

Дәреснең тибы. Яңа тема дәресе.

Җиһазлау: мультимедиа проекторы, экран, презентация, рәсемнәр.

                        Дәрес барышы.

1. Оештыру өлеше.

Исәнләшү. Уңай психологик халәт тудыру.

–Хәерле иртә, укучылар!

–Без сезнең белән иртән кәефләрне ничек күтәрәбез әле? Бер-беребезгә карап елмаештык:

–Хәерле иртә миңа!

–Хәерле иртә сиңа!

–Хәерле иртә безгә!

–Хәерле иртә Сезгә!

–Игорь, хәлләрең ничек?

–Данил, ә синең хәлләрең ничек?

1. — Карагыз әле балалар, безгә кунакка кем килгән?

–Белмәмеш.

–Әйе бүген дәресебезнең кунагы Белмәмеш, ул мәктәпкә белем алырга дип килгән. Булышабызмы аңа?

–Әйе.

Проекторда сүзләр бирелә.

-Укучылар, экранда сүзләр бирелгән,әйдәгез укып чыгыйк: җылы,

матур, ямьсез, ак, салкын, кара. (Давайте прочитаем эти слова)

-Попробуйте образовать из низ пары слов (выходят к доске, образуют пары слов)

Җылы –салкын,

Матур – ямьсез,

Ак–кара

–По какому принципу образовали эти слова?

–У этих слов противоположное значение.

Уку мәсьәләсен кую.

–Димәк, укучылар, бүгенге дәресебезнең темасы нинди? (Какая тема сегодняшнего урока?)

Укучылар җавабы:

–Антонимнар.

–Дөрес, укучылар. Шулай итеп укучылар, бүгенге дәрестә без “Нәрсә ул антонимнар?” дигән проблемага җавапны табарга тиеш булабыз. Белмәмешне дә өйрәтербез.

–Дәресебезнең максаты нинди була?

–Карма-каршы мәгънәдәге сүзләрне таба белү. (Найти противоположные слова)

        III. Уку мәсьәләсен чишү. Яңа белемнәрне формалаштыру.

1) Дөрес, балалар, ә хәзер дәфтәрләрне ачы бугенге числоны, теманы  язып куярбыз. (Тактага число, тема языла).

       – Кунак көткәндә татар халкы өен җыештыра, бизи.

         – Әйдәгез, без дә өйләребезне бизәп куйыйк.

       – Кагыйдәләрне искә төшерәбез. (Вспоминаем правило)

  (Карточкаларны беркетеп куялар)

2)  Ә хәзер “Парыңны тап”  уенын уйнап алыйк.

   – Мин сезгә сүзләр өләшәм, сез һәрберегез үз парыгызны табарга тиеш. (Алмаш-тилмәш эшләнә, музыка яңгырый)

Кара – Ак

Кечкенә – Зур

Чиста –Пычрак

Таза  – Ябык

  – Уен бетте. Эшне тәмамладык.

3)   Ә хәзер китапларны ачабыз, күнегү эшләп алабыз. 85 нче биттәге 7 нче күнегүне эшлибез. Антоним парларны билгелә.

Озак – тиз

Авыр – җиңел

Алдында – артында

Тапты – югалтты

Каткан – эрегән

4) ФИЗКУЛЬТМИНУТ

    Бер, ике- без бастык,
Чап-чап итеп кул чаптык.
Аякларны бер урында
Тып – тып –тып итеп бастык.
Утырдык, кабат бастык.
Бер утырдык, бер бастык.
Инде бераз хәл алдык,
Тыныч кына утырдык.

5) – Мин сезгә хәзер  карточкалар өләшәм.

Мәкальләрне укы. Антонимнарны тап, асларына сыз.

6) Җөмләне язып бетер.(чиратлап)

• Агач биек, ә куак _______ .
• Кар ак,  ә җир ______ .
• Җәй җылы, ә кыш _______ .
• Шәһәр зур, ә авыл _______ .

1. Рефлексия.
2. Рефлексив кабатлау.

– Нәрсә ул антоним?

– Нинди яңа антонимнар белдегез?

1. Йомгаклау.

Билгеләр кую. Өй эше бирү.

– Җәй һәм кышны, яз һәм көзне чагыштырып хикәя төзергә. (яхшы укый торган балаларга бирелә)

– Антонимнар кергән 5 табышмак язарга. (начар укый  торган баларга бирелә)

– Антонимнар кергән 5 мәкаль язарга.

Үзбәя. Дәресне аңладым, яхшы эшләдем дип уйласагыз яшел смайлик сайлагыз. Әгәр дә дәресне аңладым, ләкин аз эшләдем дип уйласагыз сары төсне сайлыйсыз; –Бөтенләй бернәрсә дә аңламадым,эшләмәдем дип уйласагыз кызыл төскә тукталасыз.

– Барыгыз да тырыштыгыз. Рәхмәт сезгә! Дәрес тәмам!