Файдалы икътисади күнекмәләр һәм көнкүреш гадәтләре
(Мәктәпкә әзерлек төркемендә интеграцияләнгән икътисади тәрбия дәресе)
Альвида ШӘМСЕТДИНОВА,
Ләйсән ЯРУЛЛИНА,
Казандагы
185 нче балалар бакчасы тәрбиячеләре
Бурычлар: балаларны гаиләдәге керемнәрне дөрес бүлүгә өйрәтү. Акчаны экономияләү турында төшенчә бирү.
Вакытны билгеләүдә ярты сәгатькә кадәр төгәллек белән, вакытны билгеләүдә 24 сәгатьлек форматта күнегүләр.
Вакыт аралыгы һәм көн өлешләре турында белемнәрен ныгыту: тәүлекнең өлешләре, ел вакытлары һәм аларның билгеләре турында күзаллау.
Уннардан торган саннар составы, берәмлекләр, аларның эзлеклелеге һәм саннардан язылуы, 2 кечерәк санның составы турында белемнәрне ныгыту.
20 саны эчендә исәптә күнегүләр.
Уң-сул ориентирлашу күнегүләре.
Материаллар һәм җиһазлар: мультимедиа тактасы өчен презентация (конспекттагы иллюстрацияләр), һәр бала өчен «Сәгатьне сызыгыз» дигән кәгазьдә бирем, 12 данә тәңкәләр.
Дәрес барышы
- «Чәбәклә-тыпырда» уены. Әгәр балалар раслау белән риза булса, алар кул чабалар, риза булмаса – тыпырдыйлар.
– Хәзер урамда яз.
– Хәзер календарь буенча яз.
– Хәзер төн көннән озынрак.
– 21 март көзге көн белән төн тигезлеге көне иде.
– Хәзер язның өченче ае бара – апрель.
- Апрельдән соң март киләчәк.
- Март – елның өченче ае.
– Бүген җомга – атнаның дүртенче эш көне.
– Иртәгә дүшәмбе булачак.
– 2 көннән соң дүшәмбе булачак.
- «Дөрес җавап бирүче утырачак» уены.
1 дистәдән һәм 4 берәмлектән торган санны әйтегез; 1 дистәдән һәм 8 берәмлектән торган санны атагыз.
8 дән кимрәк булган саннарны әйтегез; 6 дан артык, әмма 12 дән кимрәк һ. б.
20; 19; 13 һ. б. саннарның рәсеме нинди саннардан тора.
11, 16, 19 һ. б. саннарның күршеләрен атагыз.
- «Файдалы икътисади күнекмәләр һәм көнкүреш гадәтләре» турында әңгәмә.
Балалар, үзләре һәм сезнең өчен кием, азык-төлек, уенчыклар һәм яшәү өчен кирәкле әйберләр сатып алу өчен ата-аналарга эшләргә һәм моның өчен хезмәт хакы алырга кирәк. Һәм авыр эшләп тапкан акчаны юкка сарыф итү дөрес булмаячак.
Әйдәгез, әтигә хезмәт хакын чыннан да кирәкле товарлар һәм хезмәтләр өчен генә тотарга булышыйк. Моны рәсемнәр ярдәмендә карарбыз. Әйтик, әти шартлы рәвештә 100 тәңкә эшләгән, аларны, санау җиңелрәк булсын өчен, магнит тактасына урнаштырыйк. Интерактив тактада сез гаилә өчен кирәкле әйберләрне сайлап, кирәк булган товарларны һәм хезмәтләрне күрәсез.
Балалар, әти 100 тәңкә сарыф итәргә тиеш, һәм бу айда нәрсә эшләп була? (Балалар вариантларны сайлыйлар, үз сайлауларын дәлиллиләр, күренеп тору өчен, тиешле сандагы тәңкәләрне калдыралар.) Без сезнең белән нинди нәтиҗә ясый алабыз: кирәкле әйберләр өчен акча белән идарә итү авыр яки җиңел?
Ата-аналарыгыздан яңа уенчык яки тәмле әйбер сатып алуларын сорагач уйлагыз: ата-аналарыгызның азык-төлек сатып алу, балалар бакчасы яки фатир өчен түләү өчен акчасы калырмы?
Әгәр дә сез барлык сатып алулардан соң акча калдырсагыз, аларны һичшиксез сарыф итәргә кирәкме, әллә алар белән башка нәрсә эшләргә мөмкинме? Калган акча белән ничек эш итәргә? (Аларны читкә куеп, туплап була.) Кешеләргә, ешрак балаларга, акча җыярга нинди әйбер ярдәм итә? (Акча җыю савыты.) Бу савытларда – тәңкәләр өчен тар тишекле кызыл балчыктан ясалган хайваннарны сурәтләгән фигуралар. Аларга акча салу җиңел, алу авыррак. Мин сездән акча янчыгыгызны фотога төшерүегезне сорадым, һәм хәзер без аларны экранда күрәбез.
1–9 нчы рәсемнәр
– Балалар, бу – сезнең акчагыз. Акча тартмасын тутыру өчен, сез акчаны каян аласыз? (Туганнарыгыз һәм дусларыгыз бүләк итә, әти-әниләрегез бирә һ. б.) Үз акчаларыгызны нәрсәгә туплаганыгызны сөйләгез? (Балаларның җаваплары.) Сез акчаны сарыф итмәсәгез, аны тартмага саласызмы?
- Уен биреме 18 сумга нәрсә сатып алырга мөмкин. Тактада бирем.
– Күз алдына китерегез, сез 18 сум акча җыйдыгыз. Безнең кибеттән сез нәрсә сатып ала аласыз? Берничә товар сатып алырга мөмкин. Акчагыз калырмы, әллә барысын да сарыф итәрсезме? (Балалар вариантлары калдыксыз да, калдык белән дә булырга мөмкин.) Мәсәлән, кием һәм тупны калдыксыз сатып алырга мөмкин. Яки пирог һәм уенчык сатып алырга мөмкин, һәм тагын 1 сум калачак.
- «Уң – сул» дип аталган ял минуты ясыйбыз.
Бирем:
– уң кулыгызны күтәрегез;
– сул аягыгыз белән тыпырдагыз;
– сул кулыгыз белән уң колагыгызны тотыгыз;
–уң тезегезне бөкләгез.
- «Һәр кулда ничә тәңкә барлыгын әйт» уены – ике кечерәк тәңкәнең (10,11,12) саны составы. Педагог ике кулына 10 тәңкә җәя, балалар кайсы кулда ничә тәңкә булуын уйлап әйтергә тиешләр. Дөрес әйтүче җиңә. Аннары шулай ук 11 һәм 12 тәңкәле бирем.
- Уен биреме: «Сәгатьне сызыгыз»
Балаларга электрон сәгать рәсемнәре тәкъдим ителә.
10 –13 нче рәсемнәр
Балалар вакытны үзләре билгелиләр һәм аны уксыз циферблатлар сурәтләнгән яфракларда билгелиләр.
14 нче рәсем
Дәрес нәтиҗәсе.
Балалар, сезгә дәрес ошадымы? (Балалар җаваплары.)
– Дәрес сезгә кызыклы булдымы?
– Сезгә нинди бирем, уен ошады?
– Кем нинди яңалык белде?
– Кемгә авыр булды? Нинди бирем сезгә авыррак булды?
