1 нче адым: дәрестә укучылар белән уңай психологик халәт  тудыру

– Укучылар, әйтегез әле, бер-берегезгә нинди теләкләр теләдегез?

– Мин дә сезгә уңышлар телим. Дәрестә игътибарлы булыйк, бер-беребезгә ярдәм итеп, актив катнашыйк.

Берничә укучы теләкләрне кычкырып әйтә.

Шәхси: яхшы укучы сыйфатын аңлау.

– ҺадиТакташ кем ул?

– Без аның нинди әсәре белән таныштык?

– «Алсу» әсәре нинди жанрга карый?

– Нәрсә ул поэма?

– «Алсу» поэмасы.

– Поэма – лиро-эпик жанрга карый. Анда сурәтләнгән вакыйгаларны, төрле хәлләрне аерып алып, хикәяләп сөйләп була. Шул ягы белән ул эпик әсәрләргә ошаган. Тик анда хис-кичерешләр көчле. Лирик әсәрләргә хас ритм һәм интонация сакланганга күрә, ул көчлерәк тәэсир итә.

– үз фикерләренә ышандыра белү.

Максат: белгәннәр нигезендә ачыклап     бу дәрестә үзләштерелергә тиешле уку мәсьәләсе кую.

– Бу иллюстрацияләр каян алынган? Поэманың кайсы   урынына туры килә? Шул урынны дәреслектән табып укыйк.

– Сез бу фикер белән килешәсезме?

– Кем өсти?

– Бүген без Һ.Такташның «Алсу» поэмасын өйрәнүне дәвам иттерербез. Поэмага анализ ясап, эчтәлеген табарбыз. Автор фикерен ачыкларбыз.

– «Алсу» поэмасыннан.

(Бер укучы укый.)

– Әйе, юк, килешмибез…

Парларда эш.

Регулятив:

– дәреснең максатын билгеләү, аңа формулировка ясау;

– укытучы ярдәмендә дәрестә үз эшчәнлегеңне планлаштыру.

Максат: поэманың эчтәлеген анализ нәтиҗәсендә табу;

аңлау өчен шартлар тудыру.

– Укучылар, игътибар белән экраннарга карыйк әле. Бу рәсемдә нәрсә сурәтләнгән?

– Укучылар, сез ничек фаразлыйсыз? Өзегебез ни турында булыр икән?

– Яхшы, укучылар. Хәзер сүзлек белән дә танышыйк. Өзекне уку вакытында нинди аңлашылмаган сүзләр очрады?

Сүзлек өстендә эш.

Сүзләрне дөрес уку, әйтү, тәрҗемәсе белән танышу, сүзлек дәфтәренә язып кую.

Ирексездән – поневоле

Каһәр суккан – проклятый

Кызый – девка, девочка

Карты – любимый человек, старик

Күңел ярсуы – душевная ярость, раздражение

Ачуым килмәгәе – зла не хватает

Керфекләр бер ноктага төртелүе – уставиться в одну точку

Канга тоз салу – портить кровь, раздражать

– Ә хәзер өзекне укуны дәвам итәбез. Кулларыгызга карандашларны алып уку вакытында очраган тагын нинди таныш булмаган сүзләр очрады, асларына сызып барыгыз

– Укучылар  сез бу бүлеккә нинди исем куяр идегез?

– Хыялый Алсу.

– Алсуның хыялыйланып, хат язуы.

(Мәгънәләре ачыклана, сүзләрне аңлаталар, сүзтезмәләр, җөмләләр төзиләр.)

(Аңлашылмаган сүзләрне аерып алалар, укыйлар. Сүзлек өстендә эш татар теленең аңлатмалы сүзлеген һәм татарча-русча сүзлек  кулланып оештырыла.)

(Укучылар, чылбырлап, поэманы укып чыгалар,  таныш булмаган сүзләрнең астына сызып баралар.)

(Исемнәрне тәкъдим итәләр.)

– укучының башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру;

– парларда һәм төркемнәрдә  эшли белү.

Регулятив:

– уку бурычларын кую;

– максатны гамәлгә ашыру чараларын сайлап алу һәм аларны куллану.

Танып белү:

– тиешле мәгълүматны табу һәм аерып алу;

– төрле рәвештә бирелгән мәгълүматны кабул итү һәм  укыганны анализлау.

Коммуникатив:

– башкаларның сөйләмен ишетеп һәм тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү;

– үз фикерләреңә ышандыра белү.

Максат: дәрестә эшләгән эшләргә нәтиҗә ясау

– Укучылар, Алсу беренче бүлектә нинди иде, ә икенче бүлектә? (Алсуга характеристика бирелә.)

– Эш дәфтәрләрегезгә язып куегыз әле: Алсу 1 нче бүлектә, Алсу икенче бүлектә диеп…

Үзбәя. Үзбәя өчен критерийлар:

а) дәрестә нинди уку максаты чиштек? Ничек эшләдек? Ниләр белдек?

– Сорауларга үз фикерен тулы, төгәл, аңлаешлы итеп әйтеп бирә алса – «5»ле;

– куелган сорауларга җавап тулы булмаса – «4»ле;

– «Дәрестә нинди уку максаты чиштек? Ничек эшләдек? Ниләр белдек?» дигән сорауларга укытучы яисә иптәше ярдәме белән генә сөйләп бирсә  – «3»;

– укытучы яисә иптәше ярдәме белән  дә сөйләп бирә алмаса – «2».

– бүтәннәрнең сөйләмен  тыңлау һәм аңлау;

– үз фикерләреңне тулы, төгәл, ачык һәм аңлаешлы итеп әйтү, аны яклау.

– дөрес һәм ялгыш эшләнгән эшне аера белү:

– үзара контроль булдыру;

– үз эшчәнлекләрен бәяләү.

I. вариант. Еракта яшәүче дустыгызга хат языгыз.

II вариант. Сыйныфташларыгыз белән бергә төшкән фоторәсемнәрне туплагыз Аларга аңлатма биреп, альбом эшләгез.

– үз эшчәнлегең белән идарә итү;

– өй эшен сайлаганда дөрес карар кабул итә белү.